Atrakcje turystyczne

Zagroda sitarska w Biłgoraju

Jedyny, zachowany w Biłgoraju obiekt budownictwa sitarskiego, położony przy ulicy Nadstawnej 32, należący do Muzeum Ziemi Biłgorajskiej.

Dom mieszkalny zbudowany został w roku 1810, a jego pierwszym właścicielem był Andrzej Grabiński. Dom jest budynkiem dwutraktowym, konstrukcji węgłowej. Dach czterospadowy, kryty gontem. Od ulicy znajduje się główne wejście, prowadzące przez ganek nakryty daszkiem, wspartym na czterech kolumienkach. Wewnątrz budynek przedzielony jest na połowę. Obie części składają się z dwóch pomieszczeń- kuchni i pokoju od ulicy. Jeden z pokoi pełnił funkcję pracowni, w której kobiety tkały płócienka. Okna, zgodnie z tradycją dawnego budownictwa sitarskiego i potrzebami warsztatu, są duże (posiadają po 12 szybek), wpuszczając do wnętrza sporo światła. Dom posadowiony jest na wysokiej podmurówce. Pod połową domu znajdują się murowane piwnice, a w jednej z nich murowany i polepiony gliną piec- kuchnia. W pracowni eksponowane są siatki z włosia końskiego, włosianki oraz siatki druciane.

Do domu przylega ścianą szczytową drewutnia, budowla o konstrukcji mieszanej: sumikowo- łątkowej i węgłowej. Dach dwuspadowy pokryty jest gontem. Drzwi proste, zbite z desek. Oprócz składu drewna opałowego pełniła funkcję pracowni sitarza, zajmującego się wyrobem łubów do oprawiania sit. W drewutni zaprezentowano wyrób siatek z łyka tzw. raczy.

W sąsiedztwie drewutni stoi dwukomorowy spichlerz ze stryszkiem. Przy ścianie frontowej znajduje się podcienie, wsparte na trzech słupach. Dach kryty gontem. Na parterze dwie komory do magazynowania płodów rolnych. Strome schodki prowadzą na stryszek. W tym budynku zaprezentowano rozmaite naczynia dłubane przeznaczone do przechowywania ziarna oraz sprzęt do mielenia zboża.

Do spichlerza przylega wozownia, służąca do przechowywania sprzętu rolniczego. To konstrukcja otwarta, w postaci dwuspadowego dachu, krytego gontem, wspartego na 3 słupach i jednej, tylnej, pełnej ścianie. Obejrzeć można tu wozy i sanie.

W zachodniej części zagrody znajduje się budynek inwentarski o węgłowej konstrukcji ścian i dwuspadowym, krytym gontem dachu.  Mieściły się tu: owczarnia, obora, stajnia i cielętnik. W owczarni przedstawiono wyrób łubów, służących do oprawiania sit, w oborze wyrób gontów i wrzecion, bednarstwo i kołodziejstwo, w stajni – pracownię garncarską, w cielętniku- olejarnię. W przejeździe budynku wyeksponowano dawny sprzęt rolniczy. Obok budynku inwentarskiego ustawiono drewniany kierat , będący rekonstrukcją dawnego urządzenia.

Zagroda ogrodzona jest z trzech stron płotem sztachetowym, zaś z czwartej – dranicowym, charakterystycznym dla puszczańskich wiosek podbiłgorajskich.

Brama wjazdowa i furtka prowadziły pierwotnie od ulicy. Obecnie umieszczono kilka zrekonstruowanych bram i furtek, występujących w okolicach Biłgoraja, głównie dla celów poznawczych. Ich cechą charakterystyczną są dwuspadowe daszki, kryte gontem. Uzupełnieniem ekspozycji są ule kłodowe.

(Źródło: Strona internetowa  Powiatu Biłgorajskiego www.bilgorajski.pl ).

Baza sportowo - rekreacyjna w Biłgoraju

1.Ośrodek Sportu i Rekreacji, ul. Targowa 15, tel. 688-10-30, 688-10-32.
Zajmuje się organizacją imprez sportowych i bazy wypoczynkowej. W obiekcie tym znajduje się stadion z boiskiem do piłki nożnej, korty tenisowe, boisko do gry w piłkę koszykową i piłkę siatkową, w 2009 roku została oddana hala sportowa w której znajduje się m.in. siłownia, sala do aerobiku, sauna. 

2. Zalew Bojary (adres OSiR).
3. Kryta pływalnia, ul. Cegielniana 24. tel. 688-06-37.
4. Hala sportowa, ul. Cegielniana 24, tel. 686-20-32.
5. Autodrom z torem kartingowym.
6.Ściana wspinaczkowa, ul. 3 Maja 3/7.

(Źródło: Strona internetowa Miasta Biłgoraj http://www.bilgoraj.pl ).

Biłgorajski „Piróg”

Po wielu miesiącach zabiegów, działań promocyjnych, prasowych, telewizyjnych, degustacjach, prezentacjach, wygranym finale na najlepszy regionalny produkt żywnościowy Pieróg (Piróg) biłgorajski, na wniosek Starosty Biłgorajskiego i Marszałka Województwa Lubelskiego został wpisany na listę Produktów Tradycyjnych prowadzoną przez Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Dziś wiele ze Staropolskich receptur polskiej kuchni uległo zapomnieniu. Biłgorajski pieróg przeżywa swój renesans, chociaż rarytas ten stracił rangę Świątecznego pieczywa. Stał się powszechnym wypiekiem piekarni mechanicznych z których trafia na sklepowe półki.
Kto raz spróbował biłgorajskiego pieroga ten staje się jego stałym smakoszem. Dawniej pieróg wypiekano na trzonie w piecu chlebowym, podsypywano spód otrębami, dziś pieróg wypieka się w blaszkach i najczęściej w piekarnikach elektrycznych. Nie zmieniło to jednak właściwości ani smaku Pieroga.

Pieróg Biłgorajski wyglądem przypomina pasztet, na zewnątrz zapieczona powłoka w przekroju można wyróżnić drobne cząstki składników, które tworzą zespoloną masę. Wypiekany jest w różnych formach okrągły lub prostokątny. Wielkość pieroga jest zależna od potrzeb i upodobań ale najczęściej, w domach wypiekany jest w dużych prostokątnych blaszkach. W sprzedaży natomiast występują znacznie mniejsze formy, także prostokątne.
Na zewnątrz ma kolor ciemno słomkowy do jasnego brązu. Zależnie od upodobań, bardziej lub mniej przypieczony. Konsystencja pieroga jest stała, zbita mięsista masa, którą z łatwością można przełamać lub rozkruszyć. Zapach pieroga łączy ze sobą zapach gotowanych ziemniaków i gryczanej kaszy - tak samo jest ze smakiem, ten jednak wzbogacony jest lekko kwaśno białym serem oraz skwarkami i przyprawami. Pieróg biłgorajski wypieka się bez skórki zwany "łysym" oraz w drożdżowej skórce. Niektórzy porównują go do słonego ciasta lub babki ziemniaczanej, ma on jednak inny zupełnie specyficzny smak. Wspaniale smakuje podawany z mlekiem.

Ten niegdyś świąteczny wypiek z gryczanej kaszy towarzyszył człowiekowi od urodzenia aż do śmierci. Podawany był w czasie przyjęć, wydawanych z różnych okazji. Rozkoszowano się jego smakiem na chrzcinach, ucztach weselnych, biesiadach świątecznych i okolicznościowych (np. wejście do nowego domu) oraz na uczcie pogrzebowej. Nie obyły się bez niego wykopki ziemniaków. Wypiekano go na Boże Narodzenie i Wielkanoc. Mniemano, że święta bez tej wspaniałości, to żadne święta. Obdarowywano nim kolędników. Tak więc "Pieróg" (Piróg) Biłgorajski dawniej nazywany także "krupniakiem" od 29 września 2005 roku obok "sita" stał się kolejnym znakiem towarowym Ziemi Biłgorajskiej.

(Źródło: Strona internetowa  Powiatu Biłgorajskiego www.bilgorajski.pl ).

BIŁGORAJSKI PIERÓG NAJLEPSZY W WOJEWÓDZTWIE

Dnia 6 sierpnia 2006r. w Muzeum Wsi Lubelskiej odbył się Finał Wojewódzki Konkursu "Nasze Kulinarne Dziedzictwo". W imieniu producentów PIEROGA BIŁGORAJSKIEGO do konkursu przystąpiło Starostwo Powiatowe w Biłgoraju wraz z Zagrodą "Roztocze" z Obszy Państwa Zofii i Henryka Kaproń, która jako jedyna zgłosiła się do uczestnictwa w konkursie. Oprócz pieroga Zagroda "Roztocze" prezentowała "Wigilijne gołąbki z kaszą gryczaną" oraz nalewkę "Obszyk".
W wyniku w/w konkursu PIERÓG BIŁGORAJSKI otrzymał nominacje do "Perły 2006" - Krajowego Finału Konkursu, który odbył się w Poznaniu w czasie trwania Targów Polagra - Farm, w dniach 12 - 15 października.

(Źródło: Strona internetowa  Powiatu Biłgorajskiego www.bilgorajski.pl ).

Obary - rezerwat torfowiskowy, położony w pobliżu wsi Dąbrowica, utworzony w 1975 roku. Zajmuje ponad 82 ha torfowiska przejściowego i wysokiego. Jest to jedno z ostatnich, najdalej wysuniętych na południe reliktowych zbiorowisk roślinności borealnej i atlantyckiej.  W południowo - zachodniej części rezerwatu znajduje się pięć niewielkich, zamulonych jeziorek, które łączą się w jeden ciąg podczas wysokiego stanu wód. Poziom wody w torfowisku waha się od kilku do kilkunastu centymetrów. Można tu spotkać żurawia, jarząbka, cyrankę, głuszca. W jeziorkach rośnie grzybień biały, zaś wokół rezerwatu roztacza się bór sosnowy z imponującymi wysokością okazami drzew.

(Źródło: Strona internetowa Miasta Biłgoraj http://www.bilgoraj.pl ).

Ciekawostki  krajoznawcze dotyczące miejscowości w powiecie biłgorajskim

(Źródło: Strona internetowa  Powiatu Biłgorajskiego www.bilgorajski.pl ).

Aleksandrów jest najdłuższą wioską w powiecie liczącą 8 km długości. Tradycja mówi, że w Aleksandrowie osadzono uczestników powstania z 1831 roku i 1863 roku.

W Nadrzeczu koło Biłgoraja funkcjonuje Dom Służebny Polskiej Sztuce, Słowa Muzyki i Obrazu prowadzony przez Fundację Kresy 2000 i aktorów Teatru Polskiego w Warszawie Alicję i Stefana Szmidtów.

Drewniana kapliczka w Nadrzeczu posiada wystrój znanego artysty Jerzego Dudy Gracza.

W rejonie biłgorajskim działa wiele zespołów folklorystycznych i obrzędowych, np.: w Aleksandrowie, Bukowej, Rudzie Solskiej, Bidaczowie Starym, Smólsku.

Dąbrowica słynie z produkcji gontów i łubów służących do produkcji sit a także włosianki.

Sól to miejscowość powstała w połowie XVI wieku, w której osiedlili się osadnicy holenderscy z Fryzji.

W Żelebsku biłgorajscy myśliwi prowadzą ośrodek hodowli muflonów i danieli.

Z Biłgorajem związani byli gen. Jan Henryk Dąbrowski, bp. Ignacy Krasicki, książę Józef Poniatowski, poeta i rzeźbiarz Cyprian Godlewski i laureat literackiej Nagrody Nobla Isaac Bashevis Singer. W Biłgoraju żywy jest kult św. Marii Magdaleny, do którego przyczynili się ojcowie Franciszkanie. Biłgorajanin Marcin Fołtynowicz, profesor filozofii i prawa, był trzynaście razy wybrany rektorem Akademii Zamojskiej.

W Biszczy funkcjonuje oddział ułanów kultywujący tradycje polskiej kawalerii. Znajduje się tu także pomnik ku czci legionistów poległych w wojnie polsko - radzieckiej w 1920 roku.

Kościół filialny, p.w. Ofiarowania NMP w Bukowinie – parafii p.w. Najświętszego Serca Jezusa w Biszczy.

Ten kościółek rzymsko – katolicki i miejsce jego położenia od ponad 400 lat jest sercem Bukowiny, dar Akademii Zamojskiej. Znajduje się tu  słynny obraz XVII wiecznego Zamościa. Kościół p.w. Ofiarowania NMP jest drewniany, konstrukcji zrębowej, zwęgłowany na węgieł gładki, oszalowany, na kamiennym podmurowaniu. Nawa prostokątna z węższym prezbiterium zamkniętym trójbocznie, przy którym od strony północnej zakrystia. Wewnątrz pozorne sklepienia kolebkowe z zaskrzynieniami wykonane ok. 1900r., wsparte na dwóch słupach. Belka tęczowa fazowana z krucyfiksem i rzeźbami Matki Bożej i św. Jana zapewne z w. XVII. Chór muzyczny nowszy wsparty na dwóch słupach. Szczyt zachodni z okapem. Dach dwuspadowy, lekko załamany, wspólny nad nawą i prezbiterium, pobity gontem, z wieżyczką na sygnaturkę, krytą blachą; nad kruchtą dwuspadowy, nad zakrystią pulpitowy, kryty dachówką. Portal z kruchty do nawy profilowany, z nadprożem w ośli grzbiet, z okresu budowy kościoła; drzwi z pierwotnym zamkiem i okuciami. W elewacji frontowej kruchty dwie nisze z rzeźbami ludowymi św. Antoniego z Dzieciątkiem i Wojciecha. Ołtarz główny z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem z XVII w. lub z pocz. XVIII w., odnawianym, w predelli obraz św. Jana Chrzciciela nauczającego na puszczy z XVII w. W ołtarzach bocznych obrazy: świętych i patronów Polski w predelli.Odpust: 2 sierpnia.

We Frampolu mieścił się znany ośrodek produkujący słynne "płótna frampolskie".
Frampol w 1939 roku podzielił w trakcie dywanowych nalotów niemieckiego lotnictwa los hiszpańskiej Guerniki. Do Frampola przyjeżdżała znana pisarka Maria Dąbrowska.

W Goraju na wzgórzu stał zamek zwany Łada, który w 1377 roku król Ludwik Węgierski nadał Dymitrowi herbu Korczak - protoplaście rodu Gorajskich. W kościele parafialnym św. Bartłomieja Apostoła czcią wiernych cieszy się obraz Matki Boskiej Gorajskiej z Dzieciątkiem Jezus, słynący cudami. W Zastawiu na cmentarzu wojennym są groby żołnierzy armii niemieckiej i austriackiej, poległych w 1915 roku.

Z pomnikiem dębem Florian na Floriance związana jest legenda o Florianie Szarym - protoplaście rodu Zamojskich.

W Górecku Kościelnym żywy jest kult św. Stanisława Biskupa. W kościele są relikwie świętego przekazane parafii w 1968 roku przez abp krakowskiego Karola Wojtyłę.
Na rzece Szum znajduje się kapliczka "Na wodzie", gdzie cudownie objawił się w 1648 roku święty Stanisław oraz malowniczo położona tama.

 W rezerwacie "Czartowe Pole" są ruiny papierni ordynackiej z XVIII wieku, jednego z największych zakładów w Królestwie Polskim, który produkował papier  ze szmat.

Z Księżpolem związana jest anegdota o senatorze i kasztelanie Łosiu, który został uratowany z nurtu rzeki Tanew, w zamian za co postawił pamiątkową figurę przy moście na Tanwi.

Drewniana cerkiew w Majdanie Starym była największą cerkwią Zamojszczyzny o długości 32 metry. Obecnie jest to kościół rzymskokatolicki p.w. św. Apostołów Piotra i Pawła.

W kościele parafialnym w Łukowej jest obraz Rafała Hadziewicza Wniebowzięcie NMP, zaś na pobliskim cmentarzu pomnik powstańców styczniowych poległych w bitwie pod Kobylanką. Jeszcze do niedawna Łukowa była potęgą w uprawie tytoniu. Budynek, siedziba władz Gminy Łukowa, to dawny areszt wzniesiony przez Rosjan przed wybuchem I wojny światowej.

W Zamchu polował Król Władysław Jagiełło i król Stefan Batory, co opisuje Jan Kochanowski w utworze "Dryas Zamechska". W Zamchu urodził się w 1803 roku znany malarz Rafał Hadziewicz oraz dowódca BCH Antoni Wróbel ps. "Burza". Jeden z właścicieli starostwa zamechskiego Jan Pilecki jeździł powozem zaprzężonym przez wytresowane niedźwiedzie.

W 1943 roku Niemcy zamordowali w Potoku Górnym księdza Błażeja Nowosada, który ma być wyniesiony na ołtarze.

Tarnogród - Ołtarz główny w kościele Przemienienia Pańskiego został przeniesiony w 1783 roku z kolegiaty zamojskiej. Kościół Św. Rocha chronił mieszkańców miasta przed epidemiami. Tarnogród jest stolicą teatrów wsi polskiej spotykających się na corocznych sejmikach.

Pomnik na Wzgórzu Polak upamiętnia powstańczą bitwę 3 września 1863 r. oddziałów Marcina "Lelewela" Borelowskiego i Kajetana "Ćwiek" Cieszkowskiego. Pod Tereszpolem kapitulował generał Emil Przedrzymirski we wrześniu 1939 r., a do niewoli dostało się 6 500 żołnierzy polskich, w tym 500 oficerów.

Turobin otrzymał prawa miejskie od króla Władysława Jagiełły w 1420 roku. W Turobinie działała słynna szkoła kalwińska i odbywały się synody protestanckie. Mieszkał tu również ksiądz Stanisław Staszic będący proboszczem miejscowej parafii. Pochodzący z Turobina Jan Turobiński był rektorem Akademii Krakowskiej.

Czernięcin był własnością poety Szymona Szymonowica współtwórcy Akademii Zamojskiej. W kościele św. Katarzyny w Czernięcinie znajdował się cierń z korony ukrzyżowanego Pana Jezusa, który znajduje się obecnie w zamojskiej katedrze.

(Źródło: Strona internetowa  Powiatu Biłgorajskiego www.bilgorajski.pl ).

GMINA BISZCZA

W Gminnym Ośrodku Kultury mieści się muzeum, w którym znajdują się militaria z czasów II wojny światowej, przekazanych przez Pana Antoniego Kurowskiego z jego prywatnej kolekcji.

GMINA FRAMPOL

Środowisko przyrodnicze Frampola jak i całej gminy odznacza się szczególnie korzystnymi warunkami dla bytowania. Tworzą je czyste, wolne od zanieczyszczeń powietrze, bezpośrednie sąsiedztwo wielkiego kompleksu lasów, rozległe panoramy widokowe, łąki i zasoby wody pitnej o wysokich parametrach. Te atuty środowiska naturalnego przemawiają za rozwojem agroturystyki.

Północno-wschodnia część obszaru gminy, położona w obrębie Roztocza Zachodniego - stanowi fragment Szczebrzeszyńskiego Parku Krajobrazowego. Przez gminę przepływa z północy na południe rzeka Biała Łada, a występowanie w niej pstrąga świadczy o jej czystości. Rzeka miejscami jest nieuregulowana i posiada naturalne łęgi i zakola stwarzając niepowtarzalny mikroklimat i ostoję dla ptactwa wodnego.

Przy trasie w kierunku Biłgoraja znajduje się zalew o lustrze wody 5 ha z przeznaczeniem na kąpielisko i wędkarstwo oraz zajazd "Złoty Łan" z bazą noclegową i campingiem. Punkt gastronomiczno - noclegowy i pobliski zalew stwarzają warunki dobrego wypoczynku.

GMINA GORAJ

2 zalewy wodne o pow. 8 ha w Goraju przy drodze Lublin – Przemyśl.

GMINA JÓZEFÓW

Kamieniołomy w Józefowie eksploatowane od XVI wieku.

Aleja pomnikowych dębów (najstarszy liczy 900 lat) w Górecku Kościelnym.

Mała elektrownia na rzece Szum między Góreckiem Kościelnym a Góreckiem Starym.

Rezerwat "Czartowe Pole"

To rezerwat chroniący odcinek rzeki Sopot, w miejscu jej przełomu przez strefę krawędziową Roztocza. Występują tu malownicze progi skalne wypreparowane w piaskowcach trzeciorzędowych, odpornych na działanie wody. Zbocza dolin porasta bór sosnowo-świerkowo-jodłowy. Występuje tu wiele gatunków roślin. Znajdują się tu ruiny papierni wybudowanej w 1729 roku, zniszczonej w wyniku pożaru w 1883 roku.

W rezerwacie funkcjonuje ścieżka przyrodnicza o długości ok. 1 km.

 Florianka

Osada leśna Roztoczańskiego Parku Narodowego ze stajenną hodowlą konika polskiego, otoczona bogactwem wielości gatunków drzew i krzewów - pozostałość po szkółkach Ordynacji Zamojskiej. W tym celu utworzono ścieżkę dendrologiczną na powierzchni 3,2 ha, gdzie wyeksponowano 60 gatunków drzew i krzewów m.in.: dąb Florian o obwodzie 7,4 m, jeden z najważniejszych w Polsce wiązów szypułkowych (5m w obwodzie) oraz brzozy papierowe, jodły kalifornijskie, korkowce amurskie, modrzewie syberyjskie, cisy pospolite i wiele innych. Możemy również zwiedzić izbę leśną z ekspozycją obrazującą życie ludzi na początku XX wieku.

"Piekiełko"

Pomnik przyrody nieożywionej na wzgórzu Kamień (348 m n.p.m.). Składają się na niego jedynie w Polsce formy skałkowe wymodelowane w utworach mioceńskich. Obejmują izolowane wapienne bloki skalne o różnym kształcie. Rozsypane po wzgórzu skałki są według legendy pozostałościami po niedokończonym piekle. Okoliczni mieszkańcy uważają to wzgórze za przeklęte, na którym odbywają się sabaty czarownic. W czasie II wojny światowej wapienie było eksploatowane jako materiał do budowy dróg.

Rezerwat "Szum"

Utworzony dla ochrony przełomowego odcinka rzeki Szum przez strefę krawędziową Roztocza. Progi skalne wypreparowane są w marglach wapiennych różnej twardości. Nie są wysokie, jednak wywołują szum wody. Progi skalne nazywane praczkami wykorzystywane były dawniej do prania ubrań. W dolinie zachował się niemal dziewiczy las łęgowy i olszowy, stoki porasta bór jodłowy przechodzący stopniowo w bór sosnowy. W runie wiele gatunków roślin rzadkich i chronionych. Ścieżka przyrodnicza ma długość około 1,5 km.

 Górecko Kościelne

Wieś znana początkowo Hutą Górecką, założona w 1582 roku przez rodzinę Górków. W 1593 roku przeszła w posiadanie Zamoyskich. Poza zabytkami wymienionymi w części najważniejsze zabytki, warto odwiedzić cmentarz na którym znajduje się m.in. pomnik powstańców z 1863r. i groby partyzantów z okresu II wojny światowej.

 Górecko Stare

XV wieczna wioska na pograniczu Roztocza i Kotliny Sandomierskiej. Według rejestru poborowego z 1589 roku istniały tu: mały staw, sadzawka, mały młyn, karczma, browar, winnica i maziarnia, w której wyrabiano smołę i dziegiedź. Podczas II wojny światowej (czerwiec 1943) Niemcy podjęli nieudaną próbę zastąpienia ludności miejscowej osadnikami ukraińskimi. W czerwcu 1944 roku wieś spacyfikowano w odwecie za pomoc okazywaną partyzantom.

Stanisławów

Wieś położona w jednym z obniżeń Roztoczańskich. Zachowały się w niej ślady dawnego drewnianego budownictwa charakterystycznego dla Roztocza. Wśród zabudowań ciekawe okazałe drzewa i pozostałości starych przydomowych sadów. W okolicy, na trasie rowerowe znajduje się wspaniały punkt widokowy na Roztocze i Kotlinę Sandomierską.

GMINA ŁUKOWA

Wystawy malarstwa, grafiki i innych prac znanych artystów oraz twórców organizowane cyklicznie w Gminnym Ośrodku Kultury.

Muzeum bitwy partyzanckiej mieszczące się w Domu Kombatanta w Osuchach.

GMINA OBSZA

Zagroda wiejska z pełnym wyposażeniem przy Karczmie Roztocze.

GMINA TERESZPOL

Otulina Roztoczańskiego Parku Narodowego.

Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy.

Rezerwat Krajobrazowy "Szum".

Puszcza Solska.

Pomnik przyrody - trzeciorzędowa skała  ostańcowa w Tereszpolu-Zygmunty.

(Źródło: Strona internetowa  Powiatu Biłgorajskiego www.bilgorajski.pl )