Szlaki Piesze

Szlak architektury drewnianej

Miasto i gmina Zwierzyniec, mimo wielu przekształceń w strukturze budownictwa, to w dalszym ciągu skarbiec architektury drewnianej. Na ponad 1700 domów w gminie, 750 wykonanych jest z drewna, a więc 42%, czyli niemal co drugi. W samym Zwierzyńcu jest ponad 230 drewnianych budynków, czyli 39% całości, zaś w wioskach 520, a więc 45% ogółu. Najwięcej procentowo budynków drewnianych jest w Guciowie - 71%, najmniej w Wywłoczce - tylko 26%. W liczbach bezwzględnych najwięcej drewnianych chałup pozostało w Turzyńcu (86), najmniej w Bagnie - 29.

Architektura drewniana to tradycyjny, stosowany od wieków sposób budowania. Las był tu zawsze na wyciągnięcie ręki, a to znaczy, że o drewno było łatwo. Miejscowi majstrowie ciesielki stawiali więc drewniane konstrukcje w oparciu o dziesięciolecia czy wręcz wieki doświadczeń, uwzględniając warunki klimatyczne i topograficzne. Doprowadziło to do wykształcenia się w miarę jednorodnej architektury regionalnej, którą ciągle bardzo łatwo odróżnić od tej z innych stron kraju.

Niestety, to dziedzictwo pokoleń jest dziś zagrożone. Z powodu wieku chałup ciągle ubywa, inne ulegają nieprzemyślanym przebudowom i modernizacjom. Zmieniana jest radykalnie bryła budynku, kształt dachu, wymiary okien i drzwi. Bez uwzględniania lokalnej tradycji stosowany jest siding i plastikowe okna. Plagą są też betonowe płoty. Na szczęście, nie wszędzie się tak dzieje i ciągle można podziwiać piękno i harmonię starej architektury ludowej. Do najciekawszych miejsc w gminie zaliczyć należy "trojaczki" w Żurawnicy, gdzie obok siebie sąsiadują trzy dziewięćdziesięcioletnie zagrody. Naturalnymi skansenami są wsie Turzyniec, Topólcza, Guciów i Obrocz.

Także w Zwierzyńcu jest wiele interesującej architektury drewnianej. Jej zgrupowanie to Borek (71 starych domów) i Rudka (66). Warto zwrócić uwagę, że ulica Wąska w Borku, prawie nie zmieniona od 70 lat to doskonały przykład typowego budownictwa międzywojennego.

Na lokalną architekturę składają się też krzyże i kapliczki przydrożne, pełne wyjątkowego uroku.
(Źródło: Marek Marcola -Strona internetowa Miasta i Gminy  Zwierzyniec  http://www.zwierzyniec.info.pl ).