Roztocze Zachodnie - Turobin

Zabytki

Kościół parafialny św. Dominika – renesansowo – manierystyczny. Jego prezbiterium pochodzi z ok. 1530 r., ale obecny kształt nadał mu architekt Jan Wolff podczas przebudowy dokonanej  w latach 1620 – 1623. Jest to świątynia jednonawowa z węższym prezbiterium. Główną dekoracją bryły kościoła jest strzelisty szczyt flankowany dwoma wieżyczkami. Sklepienia udekorowano renesansową sztukaterią w postaci dekoracyjnych żeber tworzących siatkę geometrycznych motywów. Ołtarz główny drewniany z ok. 1623 r., a w nim trzy obrazy:  Najświętszej Trójcy, św. Jana Nepomucena i św. Dominika. Północny murowany ołtarz boczny z ok. 1630 r. z obrazami św. Magdaleny i św. Heleny. Według notatek z 1878 r. ks. Jana Olszańskiego, proboszcza tamtejszej parafii ów ołtarz „na pogodę suchy a na deszcz spocony”. Obok zdobna ambona z XVII w. W płn. kaplicy ołtarz z obrazem św. Anny Samotrzeciej z 1630 r. W płd. kaplicy mieści się drewniany ołtarz z cudownym obrazem Matki Bożej z Dzieciątkiem z XVII – XVIII w. Na płn. wewnętrznej ścianie prezbiterium – renesansowa płyta nagrobna Anny Świdziny, zmarłej 5 IX 1546 r. Na chórze muzycznym organy firmy Leopolda Blomberga z Warszawy z 1888 r. Obok świątyni znajduje się trójkondygnacyjna barokowa dzwonnica.
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).

Parafia p.w. Św. Dominika w Turobinie

ul. Kościelna 2, 23-465 Turobin tel. (0-84) 683 33 50

Odpust: : Niedziela Trójcy Przenajświętszej, Św. Dominika (pierwsza niedziela sierpnia).

Msze św. w niedziele i święta, godz.:  8 00, 10 00, 16 00

Historia parafii:

W 1604r. diecezję chełmską podzielono na dekanaty, a jednym z nich został Turobin. W życiu religijnym parafii pewną rolę odgrywały stowarzyszenia religijne, m. in. założone 1598r. bractwo św. Anny, istniejące do pocz. XX w., oraz bractwo różańcowe działające od 1637r., III zakon św. Dominika (od 1880 r.) oraz III zakon franciszkański. Dawniej przy parafii istniała biblioteka. Przez długi czas wikariuszami byli tu bernardyni. Do XIX w. zamieszkiwali ten teren także unici. Pierwszy kościół p.w. Wszystkich Św. wybudowano w 1430r. Został on spalony przez Tatarów w 1509r. Następny wzniesiono w 1530r. p.w. św. Dominika. Istnieje on do dzisiaj. Fundatorami była rodzina Górków. Konsekrowany był przez bpa Jakuba Buczackiego w 1530r. W latach 1574-95 zamieniony został na zbór kalwiński. W 1620r. rozbudowany został przez Tomasza i Elżbietę Zamoyskich (budowniczym był Jan Wolff). Po sprofanowaniu go przez Kozaków, ponownie konsekrowany był przez bpa Mikołaja Świrskiego w 1650r. Dwa razy niszczyły go pożary: pod koniec XVII w. i w 1951r..Potem kilkakrotnie był remontowany. Kościół jest murowany z kamienia i cegły, jednonawowy, w stylu renesansu lubelskiego (z elementami późnogotyckimi). Ołtarz główny jest drewniany z początków XVII w., w późniejszym czasie gruntownie przerobiony. Można w nim zobaczyć dwa obrazy, pochodzące prawdopodobnie z kościoła w Radecznicy: św. Jana Nepomucena z XVIII w. i Trójcy Przenajświętszej z XVIII w. Na ołtarzu bocznym, po lewej, przy tęczy z czarnego marmuru, znajdują się obrazy św. Marii Magdaleny i św. Heleny (oba z XVII w.). Po prawej jest ołtarz drewniany z obrazem św. Rocha (XVIII lub XIX w.) W nawie po prawej stronie jest także ołtarz z obrazem św. Józefa z XIX w., zaś w kaplicy północnej wykonany z czarnego marmuru ołtarz z obrazem św. Anny (1630r.) W kaplicy południowej znajduje się ołtarz z obrazami Matki Bożej z XVII i XVIII w. oraz Matki Bożej z Chrystusem z XIX w. Na chórze są organy z 1886r. W zakrystii przechowuje się zabytkowe szaty i naczynia liturgiczne.
(Źródło: Strona internetowa  Powiatu Biłgorajskiego www.bilgorajski.pl ).

Kaplica cmentarna św. Elżbiety, drewniana z 1832 r. na cmentarzu rzymskokatolickim, dawniej także prawosławnym i grekokatolickim. Remontowana w 1867 r.
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).

Kaplica św. Marka, drewniana, parterowa, jednoprzęsłowa  wzniesiona w miejscu kościoła  wraz z dawnym cmentarzem przykościelnym, o powierzchni 0,1ha, przy ulicy Staszica. Na cmentarzu znajdują się dwa wysokie krzyże drewniane(krzyż drewniany upamiętniający powstanie w 1863 r., postawiony w 2007 r.). Nagrobki nie zachowały się. Mogiły ziemne są nieczytelne.
(Źródło: Strona internetowa Powiatu Biłgorajskiego  http://www.bilgorajski.pl ).

Cmentarz rzymskokatolicki, dawniej także prawosławny i grekokatolicki czynny, o powierzchni 2,76 ha. Założony na dawnym cmentarzu epidemicznym, układ kwaterowy, kaplica drewniana p. w. Św. Elżbiety. Zachowało się około 60 nagrobków kamiennych i żeliwnych sprzed 1945 r., kwatera żołnierzy września 1939r.
(Źródło: Strona internetowa Powiatu Biłgorajskiego  http://www.bilgorajski.pl ).

Zabytki - okolice Turobina

Kościół parafialny p.w. św. Katarzyny w Czernięcinie - wybudowany wg projektu Władysława Gisgesa - budowniczego Ordynacji, drewniany, z lat 1857-58 z dzwonnicą, wewnątrz ołtarz główny z XVIII w.
(Źródło: Strona internetowa Gminy Turobin  http://www.turobin.pl ).

Cmentarz rzymskokatolicki w Czernięcinie, czynny. Założony w 1858 r., kilkakrotnie powiększany, o powierzchni  1,35 ha, układ kwaterowy. Zachowało się około 20 kamiennych nagrobków sprzed 1945 r., 2 kopce ziemne, mniejszy usypany w intencji poległych w I wojnie światowej, na nim stoi krzyż na postumencie imitującym kopiec kamieni.
(Źródło: Strona internetowa Powiatu Biłgorajskiego  http://www.bilgorajski.pl ).

Dwa drewniane wiatraki zbudowane pod koniec XIX wieku stojące w Gródkach i Hucie Turobińskiej, obecnie własność prywatna.
(Źródło: Strona internetowa Powiatu Biłgorajskiego  http://www.bilgorajski.pl ).