Roztocze Zachodnie - Kraśnik

Muzea

Muzeum 24 Pułku Ułanów im. Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego  w Kraśniku (oddział Muzeum Regionalnego) – jednostkę zorganizowano w 1920 roku podczas wojny polsko–bolszewickiej (początkowo jako 214 Pułk Armii Ochotniczej). W 1939 roku – po zmotoryzowaniu – pułk brał udział w zajęciu Zaolzia. We wrześniu 1939 roku, wchodząc w skład 10 Brygady Pancerno–Motorowej płk. dypl. Stanisława Maczka, pułk walczył na południu Polski, m.in. pod Jordanowem, Wysoką, Kasiną Wielką, Rzeszowem, Łańcutem i Lwowem. 19 września przekroczył granicę węgierską, żołnierze zostali na Węgrzech internowani.

W ramach organizowanej w 1940 roku armii polskiej we Francji, pułk został częściowo odtworzony. Podczas kampanii francuskiej walczył z hitlerowcami m.in. pod Montbard. Kolejnym krajem, do którego dotarli żołnierze 24 pułku, była Anglia. Na Wyspach Brytyjskich jednostka została zreorganizowana w pułk pancerny i w ramach 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka brała udział w inwazji na kontynent w czerwcu 1944 roku, wyzwalając miasta francuskie, belgijskie i holenderskie. Pułk wyróżnił się szczególnie w krwawych walkach pod Falaise i Chambois. Szlak bojowy zakończył się w niemieckim porcie Wilhelmshaven. Po rozwiązaniu pułku w 1947 roku powstało Koło Koleżeńskie w Londynie, z zadaniem utrzymania więzi pomiędzy rozsianymi po świecie żołnierzami jednostki. Dwa razy w roku ukazywał się "Komunikat Koła 24 Pułku Ułanów”, a w 1976 roku wydano w Londynie monografię pułku.

Muzeum pułkowe posiada ponad 2 tysiące eksponatów i fotografii. Do najcenniejszych należą: kolekcja kilkudziesięciu mundurów wraz oporządzeniem, rysunki, akwarele, obrazy znanych artystów żołnierzy; kolekcja osobistych pamiątek, odznaczeń i fotografii kilkunastu ułanów, w tym ostatniego dowódcy pułku płk. dypl. T. Wysockiego; albumy fotograficzne, srebrne przedmioty pamiątkowe, m.in. świeczniki używane podczas mszy polowych, nagrody za udział w zawodach sportowych. Do Kraśnika trafiła znaczna część archiwum pułkowego, zdeponowanego wcześniej w Instytucie i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie (ewidencja pułkowa, liczne dokumenty), sztance i pieczątki, replika sztandaru polowego ufundowana przez b. ułanów oraz indywidualnych ofiarodawców w 1978 roku, oryginalne mapy sztabowe terenu Normandii.

(Źródło: Strona internetowa Miasta Kraśnik  http://www.krasnik.pl ).

Muzeum regionalne w Kraśniku-  placówka powstała w 1976 roku w związku z obchodami 600-lecia Kraśnika. Bogate i ciekawe zbiory zgromadzono w trzech działach: archeologicznym, etnograficznym i historycznym. Prezentowane są one na wystawach stałych i czasowych. Zbiory archeologiczne pochodzą głównie z licznych badań terenowych muzeum, między innymi na cmentarzyskach ciałopalnych z epoki brązu i żelaza w Święciechowie, cmentarzyskach ciałopalnych z późnego okresu lateńskiego w Pikulach koło Janowa oraz z cmentarzysk z I i II wieku naszej ery w Kraśniku. Cenne zbiory i wiele interesujących odkryć przyniosły badania na Zamczysku – dawnej siedzibie właścicieli Kraśnika oraz odkrycia na terenie Starego Miasta. W ostatnich latach zbiory muzeum wzbogaciły się o ogromną ilość zabytków, będącą efektem systematycznych badań powierzchniowych w Kraśniku i na terenie okolicznych gmin. Zbiory etnograficzne prezentują zabytki związane z kulturą i sztuką ludową regionu. Ich zalążkiem były dary przekazane przez Stowarzyszenie Miłośników Kraśnika. Najciekawszymi eksponatami tego działu są: kolekcja ceramiki urzędowskiej od XVIII wieku po czasy współczesne, duży zbiór eksponatów z zakresu kultury materialnej wsi i plastyki obrzędowej (wycinanki, pisanki, palmy). W zbiorach historycznych największą wagę mają księgi z biblioteki Klasztoru Kanoników Regularnych, liczne dokumenty z okresu okupacji (w tym kilkadziesiąt zachowanych rozporządzeń i obwieszczeń niemieckich od 1939 r.), fotografie dawnego Kraśnika i jego mieszkańców oraz bardzo liczna dokumentacja ruchu oporu na terenie powiatu kraśnickiego i janowskiego. Ciekawe i liczne są też zbiory militariów z I i II wojny oraz oporządzenia wojskowego.

(Źródło: Strona internetowa Miasta Kraśnik  http://www.krasnik.pl ).

Muzeum św. Floriana w Kraśniku - właściwie jest to Wojewódzka Izba Tradycji Pożarniczych z siedzibą w Kraśniku. Choć swoimi zbiorami przewyższa większość Muzeów Regionalnych w Polsce, niestety nie ma rangi muzeum. Jak twierdzi kustosz tej placówki, mieszczącej się przy Państwowej Straży Pożarnej, na wschód od Wisły nie ma podobnej placówki  na terenie Polski ( jest,  w Oseredku koło Suśca – przyp.  J. Grzesiuk).

W 1973 roku działacze pożarnictwa woj. lubelskiego zainicjowali akcję zbierania sprzętu, urządzeń i dokumentów obrazujących bogatą, ponad stuletnią, historię straży pożarnych na Lubelszczyźnie. Placówka muzealna funkcjonowała w pomieszczeniach Ochotniczej Straży  Pożarnej w Kazimierzu Dolnym od 1978 roku. Koncepcja zlokalizowania ekspozycji historycznego sprzętu i urządzeń pożarniczych oraz piśmiennictwa i dokumentów w Kazimierzu Dolnym wynikła z charakteru miejscowości, gdzie ilość zabytków architektury i kultury polskiej skłania do refleksji o naszej przebogatej przeszłości. W 1992 roku zbiory przeniesiono do Kraśnika, do nowych obiektów Komendy Rejonowej PSP. Wojewódzka Izba Tradycji Pożarniczych w Kraśniku posiada w swoich zbiorach ponad 1000 przedmiotów i dokumentów  o charakterze zabytkowym, ukazujących drogę rozwoju pożarnictwa polskiego, ze szczególnym uwzględnieniem terenów Lubelszczyzny i Podlasia. W zbiorach Izby zobaczyć można eksponaty takie jak:

-  wozy konne (tzw. Pogotowie Ogniowe) do przewożenia ludzi, sprzętu, wody (wiele z nich pochodzi sprzed l wojny światowej), beczkowozy konne jedno i dwu osiowe;

-  sikawki ręczne przewoźne (na podwoziu jednoosiowym);

- sikawki ręczne przenośne (najstarsze sikawki pochodzą z lat 1900 - 1918 i są produkcji rosyjskiej, niemieckiej, węgierskiej i polskiej);

- motopompy różnych typów i wielkości z lat '30, '40 i '50 (pochodzą z okresu 1935 - 1958, wśród których warto wymienić np. FLADER, jak również DKW 800);

- sprzęt burzący (topory, toporki paradne,  kotwice, bosaki);

- sprzęt ochrony dróg oddechowych (powietrzny i tlenowy,  m.in. aparat powietrzny MC-39, Hares-Atmer z 1918 roku oraz aparaty Drager i Faser.;

-  sprzęt do wytwarzania piany gaśniczej;

-  różnego rodzaju prądownice (mosiężne, schodkowe);

-  armaturę wodną;

- odcinki węży pożarniczych od parcianych do beza linowych;

- gaśnice, w tym  gaśnice tłokowe drewniane i metalowe;

-  środki alarmowania (tyfony, syreny ręczne, syreny elektryczne);

- ubrania, czapki, hełmy z lat '40 i '50 (mundury i pasy strażackie, kolekcja czapek, hełmów strażackich polskich, niemieckich, czeskich, holenderskich i rosyjskich);

- sprzęt oświetleniowy;

- sztandary (najstarszy z 1904 roku pochodzi z OSP Puławy), proporczyki o tematyce pożarniczej;

- fotografie, kalendarze plakatowe, dokumenty, odznaczenia, medale;

- prace dzieci i młodzieży o tematyce pożarniczej.

Wojewódzka Izba Tradycji Pożarniczych prowadzi również zbiór liczący ok. 1.600 egzemplarzy archiwaliów dokumentacyjnych jak, regulaminy, czasopisma ( w tym roczniki czasopism Strażak i Przegląd Pożarniczy), mapy, zdjęcia, informatory itp.

Oprócz prawie tysiąca sztuk eksponatów z dziedziny pożarniczej, możemy również podziwiać zbiory mieszkańca Kraśnika Szczepana Ignaczyńskiego, współpracującego na co dzień z KPPSP. Pasjonat ten zgromadził wspaniałą kolekcję urządzeń napędzanych korbą. Wśród 300 eksponatów są maszynki i maszyny z każdej dziedziny życia, a więc gospodarstwa domowego, rolnictwa, kowalstwa, ślusarstwa, cukiernictwa, piekarnictwa oraz pszczelarstwa. Podziwiać tu można również eksponaty z dziedziny wojskowości i muzyki. Niektóre mają ponad 150 lat, ale jest kilka urządzeń współczesnych wzorowanych na tych dawnych, lecz wykonanych z tworzyw sztucznych. Jak twierdzą zwiedzający, takiej ilości i różnorodności tych przedmiotów nie ma nawet Skansen Wsi Lubelskiej. Drugą liczną kolekcją jest zbiór skarbonek, od tych z XIX wieku do czasów nam współczesnych. Skarbonki pochodzą ze wszystkich kontynentów, a wykonane są głównie ze stopów  różnych metali, ale także z drewna, skóry, szkła, porcelany, wszędobylskiego plastiku a nawet papieru. Wśród trzystu zgromadzonych do tej pory skarbonek wyróżnia się podgrupa w kształcie „świnki”. Jak się okazuje, jest to najpopularniejsza forma skarbonki na całym świecie. Znana jest od kilkuset lat w Indonezji. Kilka skarbonek związanych jest ściśle z Kraśnikiem, choć można na nich odczytać nazwy innych miast jak: Lubartów, Poznań, Warszawa, Lwów, Łódź, Pabianice, Bydgoszcz i inne. Ta kolekcja wędruje po Polsce promując kolekcjonera, a tym samym nasze miasto Kraśnik. Trzeba jeszcze dodać, że po śmierci Jana Pawła II, przy Izbie Tradycji Pożarniczych jedna z sal została poświęcona Naszemu Papieżowi. Oprócz zdjęć tego wielkiego Polaka, obejrzeć tu można również kilkadziesiąt monet, tyleż znaczków, kart telefonicznych, medali, kart pocztowych, a także przedmiotów używanych w czasach młodości Karola Wojtyły. Możemy także podziwiać kilkadziesiąt rzeźb wykonanych własnoręcznie przez Szczepana Ignaczyńskiego. Rzeźby te to cykl prac zatytułowanych przez autora „Wokół nauki Jana Pawła II”. Tak ciekawe muzeum, funkcjonujące między innymi dzięki Komendzie Państwowej Straży Pożarnej w Kraśniku i Wojewódzkiej w Lublinie, nie miałoby tyle do pokazania, gdyby nie dwaj pasjonaci Ryszard Łagoda – kustosz, konserwator, kronikarz jednym słowem człowiek – orkiestra oraz wspierający go drugi pasjonat Szczepan Ignaczyński.

Do zwiedzania zapraszamy od poniedziałku do piątku w godz. 7.30 - 15.30 po uzgodnieniu z opiekunem Izby lub Komendą Powiatową PSP w Kraśniku.

Muzeum można zwiedzać w czasie dyżuru p. Łagody we wtorki i środy oraz w pozostałym czasie po uprzednim umówieniu się telefonicznym z jednym z kolekcjonerów (Ryszard Łagoda – 502 580 317;

Szczepan Ignaczyński – 669 285 962).

Wojewódzka Izba Tradycji Pożarniczych w Kraśniku

ul. Obwodowa 1,

23-200 Kraśnik

Telefony: 81 8252281;  81 8843488 wew.42 lub wew.29;

Adres poczty elektronicznej:Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.">Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. 

(Źródło: Strona internetowa Miasta Kraśnik  http://www.krasnik.pl ).
(Źródło: Strona internetowa  Powiatu Kraśnickiego  http://www.powiatkrasnicki.pl ).
(Źródło: Strona internetowa  Komendy Powiatowej PSP w Kraśniku  http://www.straz.krasnik.pl ).
(Źródło: Strona internetowa  Komendy Wojewódzkiej  PSP w Lublinie   http://www.straz.lublin.pl ).