Roztocze Zachodnie - Goraj

Atrakcje turystyczne

W 1930 roku w Goraju urodził się prof. Jerzy Kowalczyk, autor ponad 350 publikacji, z których ponad 70 dotyczy bezpośrednio Zamościa.  Był  synem organisty, który w czasie I wojny światowej pracował w zamojskiej Kolegiacie. Studiował na KUL, ale ukończył Uniwersytet Warszawski w 1955 r. i pozostał tam jako pracownik naukowy. Swoją pracę doktorską, która dotyczyła Kolegiaty Zamojskiej, obronił w 1963r. Wydana została w 1968 r., i jak dotąd, uważana jest za modelową monografię architektoniczną.

W latach 1973 - 1978 kierował Zakładem Nauk Pomocniczych Historii Sztuki. Od 1979 r. rozpoczął pracę w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk, gdzie w 1980 r. objął Pracownię Historii i Teorii Sztuki Nowożytnej. Nadal pozostaje pracownikiem IS PAN.

W 1983 r. został profesorem. W 1992 r. otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Jest promotorem dziewięciu prac doktorskich (2006). Utrzymuje kontakty z ośrodkami naukowymi we Włoszech, gdzie opublikował kilkanaście artykułów. W latach 1988 - 1996 był redaktorem naczelnym Biuletynu Historii Sztuki.

Jest autorem ponad 350 publikacji, z których ponad 70 dotyczy bezpośrednio Zamościa. Poświęcił je głównie sztuce okresu staropolskiego i mecenatowi ordynatów zamojskich, m.in. Kolegiacie, Mecenacie Jana Zamoyskiego, architektom ordynackim, kościołowi ormiańskiemu, bramom miejskim i sztuce rokoka.

Jest autorem książek, m.in.: W kręgu kultury dworu Jana Zamoyskiego (1980), Kultura i ideologia Jana Zamoyskiego (2005). Pod jego redakcją ukazał się plon dwóch sesji naukowych z 1978 i 1980 r. Jest także autorem Przewodnika po Zamościu, wydanie 1975, 1977 i 1995 (łącznie 40 tys. egzemplarzy), w którym nakreślił jego monograficzny obraz, szeroko uwzględniający aktualny stan miasta renesansu, w dużej części bazując na własnych badaniach.

Był autorem scenariusza całej ekspozycji w Muzeum Zamojskim (1966), współorganizatorem ekspozycji w Muzeum Sakralnym Kolegiaty i wielkiej wystawy na Zamku Królewskim - "Zamość wczoraj - dziś - jutro".

Jego staraniem odnaleziono w Moskwie (1992) i Petersburgu (2005) unikalną dokumentację XIX-wiecznego Zamościa. Przygotował uzasadnienie naukowe Wpisu Miasta Zamościa na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Zabierał głos w dziesiątkach konferencji naukowych, m.in. w Padwie, przedstawiając wynik swoich rozległych studiów nad przeszłością Zamościa. Wygłosił niezliczoną ilość odczytów pokazujących jego niezwykłą wartość popularyzując zabytkowe walory Zamościa.

Występował często jak ekspert, konsultant w trakcie prac rewaloryzacyjnych i recenzent dokumentacji konserwatorskich Zamościa. Z nieukrywaną troską i dużym temperamentem polemicznym broni jego wartości, wytyka niewłaściwe postępowanie stawiając nierzadko na przekór koniunkturalnym interesom. 

Spowodował umieszczenie przy Kolegiacie tablic poświęconych Infułatom. Był również konsultantem historycznym serialu o Janie Zamoyskim "Kanclerz" (1998). W Zamościu okazywał swoje rysunki - wystawy 1996 i 2006. 

W 1985 r. wpisany został do Księgi Zasłużonych dla Zamościa. W 1986 r. odznaczony Medalem Bernarda Moranda, a ponad to Krzyżem Kawalerskim OOP w Zamościu i Krzyżem Komandorskim w 1999 r. Wyróżniony tytułem zasłużony dla Województwa Zamojskiego (1984.). Honorowy Członek PTTK i Koła Przewodników Terenowych PTTK, Laureat nagrody Conservator Ecclesiae. W 2012 roku został honorowym członkiem Ukraińskiej Akademii Nauk. 
(Źródło: Madej Teresa: VI edycja Alei Sław z prof. Jerzym Kowalczykiem – Artykuł na stronie internetowej  http://www.zamosconline.pl ; źródłem dla opracowania biogramu prof. Jerzego Kowalczyka była "Encyklopedia Miasta Zamościa" Andrzeja Kędziory).

Gorajskie Skały – ciekawe odkrywki skalne na zerodowanym zboczu porosłego buczyna wzniesienia 3,5 km na płn. miejscowości  przy drodze do Lublina.
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).