Roztocze Środkowe - Krasnobród
Sanktuarium Matki Bożej Krasnobrodzkiej
Historia sanktuarium maryjnego w Krasnobrodzie sięga XVII w. i wiąże się z objawieniem Matki Bożej mieszkańcowi wsi Szarowola. Dręczonemu opętaniem Jakubowi Ruszczykowi ukazała się Matka Boża, która poleciła wystawić figurę na chwałę Chrystusa, obiecując w zamian uwolnienie od opętania. Miało to miejsce 5 sierpnia 1640 r., w borze pod Krasnobrodem. Obdarzony łaską zdrowia Jakub, w dowód wdzięczności wystawił figurę w miejscu objawienia. Wkrótce miejsce stało się powszechnie odwiedzanym przez wiernych. Pątnicy, przybywając po uzdrowienie zostawiali przy figurze wota i obrazki.
Jesienią 1648 r., wojska Bohdana Chmielnickiego w pochodzie na zamojską twierdzę, zdewastowały miejsce objawienia. Zniszczeniu uległa figura, wycięto pobliskie drzewa, zrabowano cenniejsze wota, a inne zniszczono. Wiosną 1649 r. miejscowa ludność w pośniegowym błocie znalazła mały obrazek, przedstawiający Matkę Bożą adorującą Dziecię Jezus. Obrazek, pomimo że przeleżał od jesieni do wiosny w błocie, zachował swoją świeżość, co wierni uznali za fakt nadzwyczajny. Otoczono go czcią i kultem. W latach 1648-64, w miejscu objawień z fundacji Katarzyny z Ostrogskich Zamoyskiej powstał drewniany kościółek, w którym umieszczono cudowny obrazek. Do opieki nad miejscem objawień, Jan Sobiepan Zamoyski sprowadził dominikanów, którzy byli kustoszami kultu Matki Bożej w Krasnobrodzie w latach 1664-1864. Drewniany kościółek w 1673 r. został spalony przez Tatarów. Uratowany z pożaru obrazek przeniesiono wówczas do kościoła ormiańskiego w Zamościu. W roku 1680 łaski uzdrowienia za sprawą cudownego obrazka doznała Maria Kazimiera - żona króla Jana III Sobieskiego. Jako wotum wdzięczności wystawiła murowany kościół (1690-99), a nieco później klasztor. Cudowny obrazek Matki Bożej Krasnobrodzkiej został umieszczony w ołtarzu głównym kościoła.
Sanktuarium maryjne w Krasnobrodzie stało się miejscem odwiedzanym przez licznych pątników, którzy doznawali tu łask uzdrowienia. Prawdziwość objawień i kultu cudami słynącego obrazka w XVII wieku potwierdzały komisje kościelne, protokoły wizytacji biskupich i dokumenty fundacyjne kościoła. Podczas wojny północnej w 1703 r. obrazek przechowywano w Zamościu. W czasie oblężenia obnoszono go po murach miejskich niczym Jasnogórski Obraz podczas potopu szwedzkiego.
Liczba pielgrzymek zmalała w czasach rozbiorów. Kult ożywił się po uzyskaniu niepodległości w 1918 r. Podczas II wojny światowej cudowny obraz był ukrywany we dworze Kazimierza Fudakowskiego. Dynamiczny rozwój kultu Matki Bożej Krasnobrodzkiej nastąpił po II wojnie. Dnia 4 lipca 1965 roku bp lubelski Piotr Kałwa dokonał, na prawie papieskim, koronacji cudownego obrazka wraz z jego powiększoną kopią.
Krasnobrodzki obrazek Matki Bożej jest litograficzną odbitką (9 x 14 cm) na papierze mszalnym. Wykonany został w poł. XVII w. w nieznanej drukarni. Przedstawia Maryję adorującą Dzieciątko, spoczywające u Jej stóp. Dzieciątko wyciąga rękę w kierunku Maryi w geście błogosławieństwa. Scena adoracji umieszczona została w różanym ogrodzie. Na obrazku widnieje gołębica - symbol Ducha Świętego. Całość otacza wieniec ze stylizowanych kwiatów i łaciński napis, który w przekładzie brzmi: "Dziecię piękniejsze od słońca. Dziewica jak słońce jaśniejąca. Oglądajcie na niebie i na ziemi Boga".
Obrazek umieszczony jest w srebrnej ramce, którą wieńczą aniołki trzymające koronę. Jest on reminiscencją obrazu, włoskiego malarza Francesco Raiboliniego (1430-1518) z Bolonii, znajdującego się w Pinakotece Monachijskiej. Scena Maryi i Dzieciątka na tle gaju różanego bliska była zakonowi dominikanów, który upowszechniał nabożeństwo do Matki Bożej Różańcowej. Cudowny obrazek jest zamieszczony w swej powiększonej kopii, którą wykonał krakowski malarz prof. Tadeusz Korpal (1964 r.).
Sanktuarium Matki Bożej Krasnobrodzkiej jest głównym sanktuarium Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej. Ku czci Matki Bożej są tu doroczne odpusty: 2 lipca (Matki Bożej Jagodnej), 15 sierpnia (Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny), w pierwszą niedzielę października (Matki Bożej Różańcowej). Główne uroczystości odpustowe przypadają na święto Matki Bożej Jagodnej. W wigilię odpustu do kaplicy "na wodzie" odbywa się nocna procesja różańcowa oraz pasterka maryjna w miejscu objawień. W każdą sobotę odprawiane są maryjne nabożeństwa z zanoszonymi prośbami i podziękowaniami.
W sanktuarium znajdują się historyczne i aktualne księgi łask otrzymanych za pośrednictwem Matki Bożej Krasnobrodzkiej. Do sanktuarium przybywają zorganizowane pielgrzymki autokarowe i piesze z terenu diecezji (chorych, ministrantów, dzieci w ramach "białego tygodnia", gimnazjalistów przed bierzmowaniem, maturzystów, parafian), a także z całej Polski oraz pielgrzymi indywidualni. Miejsce to odwiedza każdego roku ok. 200 tysięcy pątników.
W miejscu objawień stoi XIX-wieczna kaplica zwana kaplicą "na wodzie" lub "kaplicą objawień". Wybijają pod nią liczne źródła, z których woda zasila rzekę Wieprz. Woda ta przez wierzących uznawana jest za uzdrawiającą. W kaplicy znajdują się kopie cudownego obrazu Matki Bożej Krasnobrodzkiej. Do kaplicy "na wodzie" prowadzi Aleja Najświętszej Marii Panny, przy której usytuowane są kaplice: św. Onufrego, Anny i Antoniego. Obok kaplicy znajdują się kamienne Stacje Różańcowe oraz figura przedstawiająca objawienie Matki Bożej Jakubowi Ruszczykowi (wyk. Andrzej Gontarz w 1993 r.).
[Źródło: Kawałko Danuta. Kaplice na źródłach (1), Zamojski Kwartalnik Kulturalny, 86-87 (1-2/2006) oraz Kaplice na źródłach (2), Zamojski Kwartalnik Kulturalny, 88-89 (3-4/2006)]
Opracowanie: Paweł Rydzewski / www.roztocze.horyniec.net
