Roztocze Południowe - Siedliska

Charakterystyka ogólna

Siedliska - miejscowość położona w malowniczej kotlinie otoczonej zalesionymi wzgórzami.Wieś wzmiankowana była w 1531 roku, pierwotnie nazywała się Stare Hrebenne. Powstała prawdopodobnie na początku XV wieku jako zaplecze gospodarcze grodu znajdującego się na wzgórzu Siedliska, zniszczonego na przełomie XV i XVI wieku przez Tatarów. W XVI wieku istniał tu dwór. Legenda opowiada, że do budowy wykorzystano piasek z mogiły- kurhanu, kryjącego prochy poległych w okresie wojen XVII wieku. W związku z tym we dworze działy się dziwne  rzeczy

W 1880 roku wieś liczyła 408 mieszkańców, w tym 267 katolików, 30 Żydów i 6 protestantów. Spis z 1921 roku wykazał 468 mieszkańców, w tym 242 Ukraińców. Do 1947 r. wieś zamieszkana była w zdecydowanej większości przez ludność ukraińską, wysiedloną podczas Akcji ”Wisła” w czerwcu 1947 r. Zanim jednak  doszło do wysiedlenia, słynna na Lubelszczyźnie stała się afera dotycząca współpracy miejscowego posterunku MO z UPA, co było ewenementem, bo nacjonaliści ukraińscy na ogół bezwzględnie zwalczali komunistyczną milicję. Współpraca ta trwała przez trzy lata, od lutego 1945 r. do końca 1947 r., a zakończyło ja aresztowanie komendanta posterunku Wywrockiego i jego zastępcy Pyki. W tym okresie okolice Siedlisk stały się azylem dla upowców, którzy znajdowali tu schronienie przed obławami wojska i sił bezpieczeństwa. O nawiązaniu kontaktów zdecydowała przede wszystkim obawa komendantów o własne życie: w 1944 r. posterunek MO w sąsiednim Hrebennem został przez UPA  zlikwidowany, a jego komendant zabity. Milicjanci  z odciętych od świata i otoczonych lasami Siedlisk nie chcieli podzielić  jego losu. Poza tym dysponowali niewielką siłą.

W Siedliskach istniał majątek, należący o okresie międzywojennym, podobnie jak sąsiednie Hrebenne, do ks. Pawła Sapiehy. Zmarły w 1931 r. książę jest pochowany na miejscowym cmentarzu w pobliżu stacji kolejowej. Zachowało się tam także kilkadziesiąt kamiennych bruśnieńskich nagrobków w formie prostych lub zdobionych krzyży. Najstarszy nagrobek z czytelnią inskrypcją pochodzi z 1801 r. Ze znajdującego się niedaleko cmentarza dawnego założenia dworskiego pozostały jedynie fragmenty i fragmenty piwnic dworu oraz park ze starym drzewostanem o powierzchni ok. 0,5 ha, w którym rośnie czternaście pomnikowych dębów. Starych dębów zresztą  we wsi jest więcej (m.in. koło leśniczówki). Na terenie dawnego parku dworskiego, przeciętego obecnie przez linię kolejową, znajduje się także kościół p.w. Narodzenia z 1903 r. fundacji ks. Pawła Sapiehy- dawna kaplica grobowa Sapiehów. W wyposażeniu późnobarokowy posąg Chrystusa przeniesiony z kościoła w Rawie Ruskiej oraz dwa obrazy z przełomu XVIII i XIX w.: Ofiarowanie oraz Męczeństwo św. Katarzyny Aleksandryjskiej. Przy kościele i pod jednym z dębów spoczywają  fragmenty skamieniałych drzew z okresu trzeciorzędu, silnie przesycone krzemionką, znajdowane w okolicy wsi i stanowiące lokalną atrakcję przyrodniczą. W pobliżu, nad źródełkiem w dolinie Prutnika, stoi nowa kaplica z białej cegły, ozdobiona dwiema figurami świętych.
(Źródło: Strona internetowa  Gminy Lubycza Królewska  http://www.lubycza.pl ).