Roztocze Południowe - Lubycza Królewska
Charakterystyka ogólna
Położona jest w południowo-wschodniej części województwa lubelskiego, w powiecie tomaszowskim, w obrębie: Roztocza Wschodniego (Południowego), Kotliny Pobuża i Grzędy Sokalskiej, na pradawnym szlaku bałtycko-czarnomorskim i projektowanym korytarzu transportowym Via Inter Mare (droga krajowa nr 17) z przejściem granicznym w Hrebennem. Powierzchnia Gminy wynosi 208 km² (20882 ha). Lasy stanowią 28,08 % powierzchni (5965 ha), użytki rolne 64,24% ( 13645 ha), pozostałe - 7,53% (1600 ha).Gminę zamieszkuje – 6888 mieszkańców.
Pierwotna nazwa Lubyczy Królewskiej - Lubica, Lubicza, jest pochodzenia rumuńskiego i oznacza osadę wolną, rozłożoną na znacznej przestrzeni. Obecną nazwę otrzymała, gdy stała się wsią królewską. Leżąc na starym handlowym trakcie ruskim, stawała się coraz zasobniejsza.
Prawo miejskie uzyskała Lubycza w 1759 roku i utrzymała je przez prawie 200 lat. Niemal doszczętnie zniszczona podczas II wojny światowej i tuż po wojnie, w latach 50. XX wieku odbudowała się kilka kilometrów dalej. Po rozbiorach Polski Lubycza znalazła się w granicach Galicji Wschodniej zaboru austriackiego i licząc około 1000 mieszkańców, głównie (92 %) Żydów, była jednym z najmniejszych miasteczek galicyjskich. W 1855 roku w Lubyczy uruchomiono pierwszy większy zakład przemysłowy - była nim fabryka fajansu i wyrobów kamionkowych (została zniszczona przez pożar w roku 1911). Na przełomie XIX i XX wieku wybudowano tu fabrykę zapałek, tartak, dwa młyny i gorzelnię, pracujące na miejscowym surowcu. Na terenie gminy, przed II wojną światową zamieszkanej w większości przez greko- katolików, pozostały niezwykle cenne obiekty sakralne. Jedna z najpiękniejszych w Polsce cerkwi znajduje się w Hrebennem, wsi granicznej leżącej nad Sołokiją. Pochodzi z 1600 roku i jest najstarszą kopułową cerkwią na Lubelszczyźnie. W nieodległych Kniaziach stoi drewniana dzwonnica z 1806 roku. W Siedliskach z fundacji Pawła Sapiehy powstały: murowany kościół z 1901 roku oraz murowana cerkiew z początku XX wieku. Stoi tu również pozostałość drewnianej cerkwi z 1830 roku. Cerkwie znajdują się także w Machnowie Starym (z 1900 roku) oraz w miejscowościach Kornie ( z 1910 roku) i Żurawce ( z 1912 roku). Historia kościoła parafialnego w Lubyczy Królewskiej sięga lat 1903 - 1904. Wzniesiono tu wówczas kaplicę p.w. św. Aniołów Stróżów. W co drugą niedzielę odprawiali w niej mszę świętą księża z Rawy Ruskiej. W Wierzbicy zachował się zespół dworski Lutyńskich z początku XX wieku.
W 1991 roku został utworzony Południoworoztoczański Park Krajobrazowy obejmujący obszar 4139 ha na terenie Gminy, pozostały obszar znajduje się na terenie woj. podkarpackiego (gm. Horyniec Zdrój i Narol). Na terenie gminy utworzono rezerwaty przyrody: „Jedlina”, „Jalinka”, „Machnowska Góra” i „Korhynie”. W najbliższej przyszłości planowane jest utworzenie rezerwatów: "Jałowce Lubyckie" koło Huty Lubyckiej i Geoparku w Siedliskach.
(Źródło: Strona internetowa Gminy Lubycza Królewska http://www.lubycza.pl ).
