Roztocze Południowe - Horyniec Zdrój

Zabytki

Klasztor franciszkanów

Wzniesiony w części Horyńca zwanej Miasteczkiem. Budowę rozpoczął w 1703 r. Piotr Felicjan Telefus, prace zostały jednak szybko przerwane wraz ze śmiercią fundatora. Po półwiecznej przerwie fundację ukończył Mikołaj Stadnicki. Właśnie staraniem Stadnickiego powstał murowany kościół Matki Boskiej Niepokalanie Poczętej (budowę ukończono w 1758 r.) i (klasztor w 1759 r.). Kościół wybudowany został w formie jednonawowej,  z węższym prezbiterium i zakrystią. Został poświęcony 17 VI 1773 r. przez sufragana lwowskiego Stanisława Rajmunda Jezierskiego. W XIX w. klasztor rozszerzono, dobudowując budynek mieszkalny. Całość utrzymana jest w stylu barokowym. Ołtarz główny ( w nim mieści się rokokowa rzeźba MBNP) i cztery boczne zostały wykonane, z wykorzystaniem wcześniejszych elementów, w 1864 r. przez Karola Sokulskiego z Łańcuta. W kościele zachowała się polichromia z końca XIX w. namalowana przez Jana Tabińskiego i – na łuku tęczowym – fresk z 1758 r. Zespół klasztorny postawiono w miejscu obronnym, a całość otoczono fosą. Mury mają 2-2,5 m szerokości.

Przy wejściu do kościoła znajduje się tablica upamiętniająca spotkanie Brata Alberta z późniejszą siostrą Bernardyną, a także tablica z historią świątyni. Do kościoła przylega parterowy budynek klasztorny z wieżą - dzwonnicą. Co roku w czerwcu, w dniu św. Antoniego Padewskiego, odbywa się tu uroczysty odpust.
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).
(Źródło: Strona internetowa Miasta i Gminy Narol  http://www.narol.pl )  - Szlak zielony im. Św. Brata Alberta: Horyniec-Zdrój –Narol).

Pałac wzniesiony w latach 1905 – 1912 przez Ponińskich, wg projektu Teodora Talowskiego

Budynek kryje w swym wnętrzu mury dworu Telefusów z XVII w. i być może zameczku myśliwskiego Jana III Sobieskiego. Po II wojnie światowej w zabranym Ponińskim pałacu urządzono sanatorium „Metalowiec”. W otoczeniu zachowały się fragmenty dawnego parku. Ponoć niegdyś były tu rozległe podziemia i tunele.
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).

Teatr dworski

Późnoklasycystyczny, zbudowany w latach 1843 – 1846 przez Ponińskich z fasadą ozdobioną czterema jońskimi pilastrami. Obecnie siedziba Gminnego Ośrodka Kultury, gdzie corocznie (w lutym) odbywa się Ogólnopolski Przegląd Amatorskich Zespołów Teatralnych Małych Form – Biesiada Teatralna. Nagrodą jest złoty róg myśliwski króla Jana III Sobieskiego.  
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).

Cerkiew parafialna Narodzenia Najświętszej Marii Panny

Wzniesiona w 1818 r. w stylu klasycystycznym. Po 1947 r. urządzono tu kościół rzymskokatolicki, zwany kościołem zdrojowym. W latach 80. XX w. znacznie go powiększono, dobudowując do dawnej cerkwi dużo szerszą i wyższa nawę. Świątynia stoi na skraju rozległego parku zdrojowego. Przy wejściu na cmentarz kościelny parawanowa murowana dzwonnica z 1818 r. W jej sąsiedztwie stary krzyż bruśnieński.
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).

Kaplica grobowa Ponińskich

Na cmentarzu parafialnym warto zobaczyć kaplicę grobową Ponińskich, o klasycyzującej formie, wzniesioną w początku XX w., projektowaną przez Teodora Talowskiego. Uwagę zwraca także interesujący zespół wapiennych nagrobków pochodzących z ludowych warsztatów kamieniarskich w Bruśnie.
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).

Pomnik upamiętniający walki polsko – ukraińskie

Pomnik upamiętniający walki polsko – ukraińskie toczone w grudniu 1918 r., a wystawiony w 1928 r. w sąsiedztwie cmentarza od jego zachodniej strony. Wykonał go kamieniarz z Brusna Grzegorz Kuźniewicz. Pomnik ma formę kolumny, na której siedzi orzeł. U jej stóp postać żołnierza wspartego o karabin. Na tablicy widniej napis: Za wolność, ziemię i ojców wiarę, za pamiątki nasze narodowe krew się polała w szare dni grudniowe. Poległym – Naród 1928. Pomnik odbudowany z okazji 50-tej rocznicy niepodległości państwa polskiego. Lipiec 1969 r. Obok znajduje się obelisk z tablicą poświęconą żołnierzom 9. Pułku 3. Dywizji Piechoty, poległych w walkach z UPA w latach 1945 – 1947. Z tyłu pozostałości cmentarza cholerycznego z 1915 r.
(Źródło: Pawłowski Artur: Roztocze Przewodnik. Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Piastów 2011).